Beni Gudmen

Beni Gudmen (eng. Benny Goodman, rođen kao Benő Guttman; 30. maj 1909. - 13. jun 1986.), američki džez muzičar Jevrejsko-mađarskog porekla poznatiji kao "kralj svinga" (King of Swing) ali i kao "Patrijarh klarineta", "Profesor".

Detinjstvo

Beni Gudmen je rođen u Čikagu, sin siromašnih jevrejskih emigranata iz Mađarske. U svojim ranim godinama postaje dobar muzičar. Sa 10 godina prvi put uzima klarinet u ruke. U šestnaestoj godini na jednoj pozornici Beni je imitirao Teda Luisa, sasvim slučajno je mladog dečka sa klarinetom čuo Ben Polak. Nedugo nakon toga Beni Gudmen se pridružuje orkestru Bena Polaka, u to vreme jednom od najboljih orkestara Čikaga. Nedugo nakon pridruživanja orkestru, Benijev otac Dejvid gubi život u saobraćajnoj nesreći.

Karijera

Gudmen napušta Nju Jork postaje uspešan muzičar u periodima tokom 1920. i 1930. godine. Svoju prvu ploču snima 1926. godine zajedno sa Polakovim bendom. Pre nego što će osnovati sopstveni bend svirao je sa američkim poznatim bendovima Teda Luisa, Išem Džonsa, Red Ničolsa.

1932. godine Gudmen osniva sopstveni bend. 1934. učestvuje u audiciji NBC-ija za "Let's Dance" radio program.


Zajedno sa Flečerom Hendersonom, osniva bend gde je Henderson pisao aranžmane. Po prvi but su zajedno u bendu pored belih bili i crnci muzičari što je za ono vreme bilo nepojmljivo. Sa ovim bendo započinje novi pravac u američkoj muzici koji se može opisati samo jednom rečju: sving.

Koncert u Karnegi holu

Krajem 1937. godine, Gudmenov izdavač, Vin Natenson je predložio Gudmenu i njegovom bendu da bi trebali da nastupaju u Karnegi holu u Nju Jorku. Utisak je bio apsurdan, kako jedan takav bend mogao da nastupa u tako proređenoj sredini.

Koncert je održan 18. januara 1938. godine. Sedam dana pred koncert, karte za sva mesta (2760 mesta) su prodate po tada najvećim cenama od 2,75 američkih dolara. Drugi bendovi poput Djuk Elingtona i "Count Basie" benda, koji su pozvani kao gosti i nisu tako dobro prošli.

Ovaj nastup po nekima zauzima jedno od najznačajnijih mesta u istoriji džeza. Nakon dosta godina od ovog nastupa i rada muzičara džez je prihvaćen kao jedan od glavnih pravaca kod slušalaca.

1950. godine ploča sa ovog nastupa je prodana rekordno u više od milion primeraka.

Nastavak karijere

Krajem tridesetih godina prošlog veka, bend dostiže vrhunac slave, njegov trio, kvartet i sekstet. Sredinom četrdesetih bend gubi na popularnosti. Neki od razloga za to su, što su talentovani muzičari odlazili na službu u vojsku tom Drugog svetskog rata, poslovi u fabrikama su bili bolje plaćeni, vrhunac popularnosti samostalnih pevača poput Frenka Sinatre itd.

Pored toga Gudmen se držao i klasične muzike pisane klaniret i često se sastajao sa vrhunskim klarinetistima. Dva puta je snimio Klarinetski kvintet Volfganga Amadeusa Mocarta, prvi put sa Budimpeštanskim žičanim kvartetom drugi put sa Bostonskim simfonijskim orkestrom žičanim kvartetom. Snimao je i klarinetske koncerte Volfganga Amadeusa Mocarta, Karla Marije Vebera i Karla Nilsena.

Slava

Za Gudmena se kaže da je ono što je uradio za džez i sving ima isti značaj kao i rad Elvisa Prislija za rokenrol. Istina je da su mnogi Gudmenovi aranžmani odsvirani mnogo pre od strane Flečera i njegovog benda. Beni Gudmen je jedan od najpoznatijih muzičara 20. veka, da nije bilo njega nikada ne bilo svinga i ere velikih bendova (Big Band Era).

Zanimljivosti

Beni Gudmen je jedan od prvih belaca koji se usprotivio rasnoj segregaciji.

Nakon Gudmenove smrti, Univerzitet biblioteka Jejla je primila najveći deo privatne kolekcije Benija Gudmena.

Jednu od prvih ploča sa koncerta u Karnegi holu pronašla je Gudmenova ćerka u klozetu.

Gudemnove turneje po SSSR-u i Dalekom Istoku su bile veoma uspešne.

Pesma Benija Gudmena "Sing, sing, sing" proglašena od strane Nacionalnog radija u SAD-u za jednu od 100 najvažnijih američkih muzičkih dela!

Porodica

Bio je oženjen Alisom Hemond Dakvort sestrom njegovog prijatelja Džona Hemonda. U braku su imali dve kćerke: Bendži i Rejčel.

Beni Gudmen je preminuo 13. juna 1986. godine u Nju Jorku u sedamdeset sedmoj godini života. Gotovo do svoje smrti svirao je klarinet.

Izvor: Wikipedia