Libanski građanski rat

Ovom članku ili jednom njegovom delu je potrebno sređivanje. Ono podrazumeva kategorizaciju, unutrašnje povezivanje, razlamanje teksta i slična uređivanja, kako bi se dobio kvalitetniji članak.
Pogledajte kako se menja strana za pomoć, ili stranu za razgovor. Uklonite ovu poruku kada završite.

Do početka Libanskog građanskog rata, Bejrut, glavni grad Libana, je bio poznat po svojim širokim bulevarima, francuskoj arhitekturi i modernizmu, i bio je poznat kao Pariz Bliskog Istoka, dok je Liban kao cela država je bio poznat kao Švajcarska Bliskog Istoka (Sweesra Ash Shark), i uživao je veoma miran živomt u regionu u kojem su religijski konflikti svakodnevni.

Početak rata

Nakon Arapsko-izraelskog sukoba 1948. godine, Liban je postao utočište 110.000 izbeglicama iz Palestine koji su prebegli iz Izraela. Dodatni broj palestinskih izbeglica je došlo u Liban nakon novog Arapsko-izraelskog sukoba 1967. godine i Crnog Septembra. 1975. godine broj izbeglica je dostigai preko 300.000 izbeglica koje je predvodio Jaser Arafat, koji je istovremeno bio i na čelu Palestinske Oslobađajuće Organizacije ( na engleskom Palestine Liberation Organization - PLO). Tokom ranih 70-tih godina, tenzije su porasle usled velikog broja palestinskih izbeglica na jugu zemlje. U samom početku došlo je do sukova palestinskih izbeglica i Libanaca koji su pripadali levici. Tokom sukoba, sukobljene strane su dobijale definisaniji oblik, te su na jednoj strani sukoba bili hrišćani, na čelu sa Bačir Gemajelom, dok su na drugoj strani bile palestinske izbeglice, Suni muslimani i Druzi. Građanski rat koji je neposredno usledio je ostavio naciju bez ikakve organizacione vlasti.

Sirijska intervencija i okupacija
 
Juna 1976. godine Sirija je poslala 40.000 vojnika u Liban kako bi sprečile gubitke na hrišćanskoj strani od palestinskih snaga. Činjenica da su vojnici Sirije ratovali protiv Palestinaca je veoma ironična. Libanci, zajedno sa Sirijancima su potisli Palestince iz Bejruta u južni deo zemlje. Tokom nekoliko sledećih godina, došlo je do mešanja snaga, i Sirija je počela da sarađuje sa Palestincima, i na kraju potpuno zauzela njihovu stranu, dok su Maroniti (hrišćani) dobili takođe neobičnog partnera u sukobu - Izrael. Sirijske trupe su ostale u Libanu, pritom efektivno dominirali vladom Libana, sve do prvih godina 21. veka. Trupe su se najzad povukle aprila 2005. godine.

Prva izraelska invazija i okupacija

Međugranični napadi palestinskih grupa na jugu Libana uperene protiv civilnog stanovništva na izraelskim teritorijama doveli su do izraelske intervencije i invazije izraelskih snaga odbrane (Israeli Defense Forces - IDF) 15. marta 1978. godine, u operaciji pod nazivom Litani. Nekoliko dana kasnije, Savet Bezbednosti Ujedninjenih Nacija izdao je rezoluciju 425 i 426, koja je zahteva povlačenje izraelskih i slanje međunarodnih snaga koje bi nadgledale mir u južnom Libanu. Tri meseca kasnije, 13. juna 1978. godine, Izrael je potpuno povukao svoje trupe iz Libana, i predao kontrolu južnog dela zemlje hrišćanskoj grupi - Armija Južnog Libana (South Lebanon Army - SLA), koja je u sukobima bila na strani Izraela.

Druga izraelska invazija i okupacija

Palestinska Oslobađajuća Organizacija (na engleskom Palestinian Liberation Organization - PLO) je nastavila da koristi teritoriju Libana kao bazu iz koje je moguće napadati Izrael raketama i artiljerijom. 6. juna 1982. godine Izrael je ponovo napao Liban sa ciljem da se jednom zauvek obračuna sa POO (na engleskom PLO). Izraelske snage su okupirali sve južno od Bejruta, kao i delove samog grada Bejruta. Tokom ove invazije Izraela, Eli Hobeika, pripadnik Libanske Armije koja je sarađivala sa Izraelskim snagama, upada u Sabra i Šatila izbegličke centre, sa čijim planom je unapred bio upoznat ministar odbrane Ariel Šaron, i izvršila prvi Sabra i Šatila masakr. Izraelski planovi o Libanu su naišli na veliki problem 14. septembra 1982. godine, sa atentatom tada izabranog predsednika Bačir Gemajelom, za kojeg se smatralo da je tajni simpaziter Izraela. (Danas ne postoji javno objavljen rat između Izraela i Libana, ali komunikacija dveju zemalja ne postoji).

Međunarodno posredovanje

Međunarodne vojne snage su došle u Bejrut 20. avgusta 1982. godine kako bi nadlgedale povlačenje POO-a iz Libana, i preko američkog posredovanja evakuacije sirijskih trupa kao i POO ratnika je počelo iz Bejruta.

Ovaj period u istoriji Libana je video porast radikalisma i ekstremitizma i veliki broj terorističkih napada na američke snage, među kojima su bili napadi i bombardovanje američke ambasade u Bejrutu i kasnije bombardovanje američkih vojnih baraka. 1982. godine Hezbolah biva zvanično oformljen.

1988. ii 1989. godine su predstavljale godine kompletnog i neviđenog haosa. Parlament nije uspeo da ponovo izabere Amina Gemajela za predsednika (koji je trebao da zameni ubijenog brata, takođe predsednika, Bačir Gemejala 1982.), kojem je 23. septembra isticao mandat. Petnaest minuta pre isteka predsedničkog mandata, Gemajel postavlja prelaznu vladu na čijem čelu je bio vojni komandant general Mišel Aun. Aunov prethodnik nije prihvatio ovu odluku, te nije prihvatio ni njegovo postavljenje. Tako da je u tom trenutku Liban ostao bez predsednika, sa dvema vladama koje su u tom trenutku bile rivali, kao i sa 40-tak paramilitiranih snaga.

Kraj rata

1989. godine Arapska liga sponzoriše Taifski sporazum koji označava početak kraja sukoba. Procenjuje se da je više od 100.000 ljudi poginulo, i da je 100.000 postalo na neki način hendikepirano usled fizičkih povreda tokom 15 godina dugog rata. 22. maja 2000. godine, Izrael je unilateralno povukao sve svoje preostale trupe iz južnog Libana u saglasnosti sa rezolucijom 425 iz 1978. godine Saveta Bezbednosti Ujedinjenih Nacija. 2. septembra 2004. godine Savet Bezbednosti, pozivajući se na prethodno izdate rezolucije, naročito na 425 (1978.), 520 (1982.) i 1553 (juli 2004.), izdaje novu rezoluciju 1559, sponzorisane od strane SAD-a i Francuske, kojom se zahteva potpuno povlačenje snaga Sirije. Rezolucijom se ne navodi ime Sirije, ali se navodi da sve “strane trupe moraju napustiti Liban” kako bi se sproveli slobodni izbori.

Rekonstrukcije

Država se polagano oporavlja od rata, sa stranim investicijama i turizmom na porastu. Sirijske sage su okupirale veliki deo države, sve do odlaska aprila 2005. godine (videti Kedar Revoluciju). Iran i dalje ima veliki uticaj nad Hezbolahom, čije je sedište u Beka Dolini i ima ogranke u južnom Libanu. Uprkos tome, delovi Libana i Bejruta su videli oporavak nakon završetka rata. Civilno stanovništvo Libana uživa visoki stepen slobode u odnosu na ostatak arapskog sveta. Nakon 12 godina od završetka rata, Bejrut je skoro potpuno izgrađen. Telekomunicioni sistem države je uveliko rehabilitovan, i u 2004. i 2005. godini strane investicije u državi su prešle crtu od $1 milijarde.

Izvor: Wikipedia