Ričard II


Ričard II (6. januar 1367. - 14. februar 1400.) je bio engleski kralj iz dinastije Plantagenet od 1377. do 1399. Bio je sin Edvarda Crnog Princa, a deda mu je bio kralj Edvard III. Postao je kralj samo sa 10 godina, nakon smrti Edvarda III. Henrik IV iz kuće Lankaster ga je svrgao s vlasti, utamničio i ubio. Ričard II je bio zadnji kralj iz dinastije Plantagenet.

Seljački ustanak Vata Tajlera

Pošto je postao kralj sa 10 godina, u njegovo ime je vladao regent Džon od Ganta. Seljački ustanak je izbio 1381. pod vodstvom Vata Tajlera. Ričard je sa 14 godina pokazao hrabrost da ide da pregovara sa ustaničkim vođama. On je ponudio amnestiju kolovođama ustanka i obećava da će ispuniti njihove zahteve. Međutim vođe ustanka su uhapšene i smaknute. Posle toga pobuna je smirena.

Prva kriza 1387-1388
 
Ričard II pregovara sa kolovoćama seljačkog ustanka 1381 (Ilustracija iz Froisarovih hronika)

Kad je Ričard preuzeo upravljanje kraljevstvom, on uklanja glavne plemiće, koji su dotad odlučivali na dvoru i postavlja svoj krug savetnika. Nezadovoljna grupa lordova se žali, pa su se nazivali Lordovi koji se žale. Nezadovoljni lordovi vrše pritisak na engleski parlament, pa parlament zahteva 1387. da Ričard II ukloni nepopularne savetnike. Ričard II to odbija, pa parlament postavlja Državni savet da vlada u ime kralja.

Ričard II hapsi voću grupe nezadovoljnih lordova. Međutim u sukobu Ričardovi vojnici su savladani, a Ričard II je utamničen u čuvenoj Londonskoj kuli. Osam Ričardovih savetnika je smaknuto 1388. zbog izdaje, a ostali su proterani.

Krhki mir

Ričard ostaje i dalje kralj, ali gotovo bez autoriteta. Međutim naučio je lekciju iz 1387. i postao je oprezan sa lordovima. Ričard je bio sličan kasnijim renesansnim prinčevima. Ukrasio je Vestminstersku palatu. Postaje mecena za umetnost, arhitekturu i literaturu. Inzistira na korištenju kašika na dvoru, a izumio je i maramicu.

Sa Francuskom potpisuje 1396. mir na 28 godina i ženi se Izabelom Valoa, ćerkom Karla VI Ludog. Time je Stogodišnji rat bio prekinut do 1414.

Inače Ričard nije pokazivao želje za ratovanjem. U Irskoj je 1394. pokazao da je zainteresiran za miroljubiva rešenja sporova. U Irskoj je nastojao tretirati sa poštovanjem i blagošću obične građane Irske, koji se ne pridružuju pobunjenicima . Nažalost prerano je svrgnut, da bi tu politiku sprovodio dovoljno dugo.
 
Ričard II posmatra smrt Vata Tajlera i obraća se seljacima u pozadini

Druga kriza 1397-1399 i svrgavanje Ričarda
[uredi]

Ričard se rešava lordova, koji su ga ponizili

Ričard se dovoljno učvrstio na vlasti, pa odlučuje 1397. da se reši lordova, koji su uklonili njegove savetnike tokom prve krize. Jednog od lordova ubija, drugi umire u zatvoru, a treći je proteran. Sve to radi pod izgovorom da su ponovo planirali državni udar. Konačno je počeo sa čišćenjem svih onih, koje je vidio kao prepreku svom kraljevskom autoritetu.

Ričard oduzima imovinu budućem Henriku IV

Ričard je bio bez dece. Sledio je politiku svojih predaka i nastojao je što više centralizirati vlast oduzimanjem zemlje od moćnih plemića. Sin Džona od Ganta je bio Henrik Bolingbrok (budući Henrik IV).

Posle smrti Džona od Ganta, Ričard oduzima ogromno imanje Henrika Bolingbroka zbog navodne nelojalnosti i huškanja protiv kralja. Imanje Henrika Bolingbroka je bilo država u državi i bilo je prepreka na putu ujedinjene i mirne Engleske.

Ričard je svrgnut, a Henrik IV postaje kralj

Henrik Bolingbrok (budući Henrik IV) kreće u bitku protiv kralja Ričarda II, kad se Ričard nalazio u pohodu u Irskoj. Pošto je Ričardov autokratski stil vladanja bio nepopularan, Henrik IV lako zadobija kontrolu nad jugom i istokom Engleske. U početku je Henrik IV imao ograničene ciljeve, koji su se svodili na povratak njegove imovine i ograničenje kraljeve vlasti. Kad se Ričard vratio u Vels, već je nezadovoljstvo njegovom vlašću zahvatilo celu Englesku, pa je Henrik IV osećao da ima priliku da sam postane kralj.

Ričard je zarobljen u Velsu, odveden je u Londonsku kulu i prisiljen je da abdicira. Parlament je izabrao Henrika IV za novog kralja. Ričard je zatvoren u zamku Pontefrakt i tu je verovatno ubijen 1400.

Izvor: Wikipedia

Ričard II (Richard II of England; Bordeaux, 6. januar 1367. - dvorac Pontefract u Yorkshireu, 14. februar 1400.), engleski kralj.

Krunu je 1377. naslijedio kao unuk Edvarda III u dobi od deset godina. Tokom njegove maloljetnosti državom su vladali njegov stric John of Gaunt, vojvoda od Lancastera i moćni lordovi koji nakon njegove punoljetnosti nisu bili spremni na lak način predati vlast.

Ričardovu vladavinu obilježili su Seljački ustanak 1381. godine, te trajni sukob sa visokim plemstvom i parlamentom.

Seljački ustanak započeo je 1381. godine u Essexu i proširio se širom Engleske. Uzroci izbijanja ustanka bili su u snažnom oporezivanju, kugom desetkovanog stanovništva, radi financiranja Stogodišnjeg rata. Pobunjenici pod vodstvom Wata Tylera pokušali su Ričarda prisiliti da promijeni svoju politiku. 15. juna 1381. godine Ričard se kod Smithfielda blizu Londona sastao s glavninom pobunjenika pod zapovjedništvom Tylera. Tokom sastanka, londonski gradonačelnik William Walworth, misleći da Tyler prijeti Ričardu, pojurio prema naprijed i ubio Tylera. Lukavi Ričard izbjegao je nasilje pristavši da postane vođa pobunjenika. Pobuna je s Tylerovom smrću i Ričardovim obećanjem slobode pobunjenicima, izgubila na snazi. Međutim kad su se pobunjenici vratili svojim domovima Ričard je povukao obećanja i kaznio vođe pobune.

Slijedeća kriza Ričardove vlasti nastupila je 1386. godine, kada su pod udar kritika parlamenta i visokog plemstva dospjeli Robert de Vere, grof od Oxforda i Michael de la Pole, sin trgovca, kojeg je Ričard imenovao kancelarom i grofom od Suffolka. Protiv de la Polea je podignuta optužnica i imenovano je Veliko vijeće koje je trebalo nadzirati kraljevski dvor. Ričard je od sudaca ishodio da odluku parlamenta proglase nezakonitom (1387.), ali je Robert de Vere, koji je navodno bio i Rikardov ljubavnik, kod Radcot Bridgea vojno poražen od pristaša parlamenta, pa je parlament 1388. odobrio smaknuće obojice ali su isti izbjegli u Francusku. 1397. godine Ričard je dao smaknuti dvojicu svojih najvećih protivnika u visokom plemstvu (grofa od Arundela i grofa od Gloucestera), poništio je sve odluke parlamenta te praktički do kraja svoje vladavine vladao kao tiranin.

Nova kriza nastupila je kada je Ričard godine 1399. svom bratiću Henriku Bolingbrokeu, sinu vojvode od Lancastera, uskratio nasljedstvo. Dok je Ričard bio u pohodu na Irsku, Bolingbroke se, uz pomoć francuskog kralja sa vojskom iskrcao u Engleskoj. Bolingbroke je Ričarda, koji se vraćao iz Irske, nadmudrio, uhvatio, prisilio na abdikaciju i zatočio. Ričard je umro zatočen godine 1400. najvjerojatnije od gladi.

Ričard se tokom svog života dva puta ženio ali nije imao djece. On je bio posljednji predstavnik dinastije Anjou-Plantagenet na engleskom prijestolju. Naslijedio ga je godine 1399. bratić Henry Bolingbroke, sin Johna of Gaunta, vojvode od Lancastera, koji je kao i Ričard, unuk Edvarda III. On je bio začetnik kraljevske dinastije Lancastera.

Izvor: Wikipedia