Činjenica da se procenat Srba u Hrvatskoj u 20. veku smanjio za skoro pet puta zbog etničkog čišćenja ne može se dovesti u sumnju, ali deo hrvatske javnosti i dalje pokušava da minimizira strahovite zločine počinjene u Drugom svetskom ratu za vreme ustaškog režima.
Savo Štrbac kaže da je većina srpske populacije koja je ostala u Hrvatskoj starija od 65 godina.
- Eto, u godini u kojoj je Haški tribunal doneo presudu celom hrvatskom vrhu da su krivi za planiranje etničkog čišćenja, desilo se da je to etničko čišćenje privedeno kraju. Tamo Srbi definitivno nestaju - kaže on.
Hrvatski mediji ovih dana naširoko govore o zločinima počinjenim 1995. godine tokom akcije "Oluja", ne spore da je broj Srba u prethodnih 70 godina sa 18,5 odsto, koliko navode da ih je bilo 1931. godine, pao na 4,5 odsto pre jednu deceniju.
Ali u toj nepažljivoj igri brojki, posebno u poređenju sa prvim posleratnim popisom - 1948. godine, krije se i teza kojom se želi napisati neka nova istorija Nezavisne Države Hrvatske.
Ono što posebno privlači pažnju jeste isticanje neverovatnog podatka da je između 1931. i 1948. godine broj Srba u Hrvatskoj smanjen za samo 90.000.
To je, ne uzimajući u obzir činjenicu da se 1931. popis radio prema veroispovesti, pa su mnogi Srbi katolici upisani kao Hrvati, klasična manipulacija i pokušaj falsifikovanja istorijskih činjenica, kažu domaći istoričari. - Na teritoriji koju danas ima Hrvatska 1931. godine bilo je oko 633.000 Srba. A na popisu 1948. u NR Hrvatskoj bilo je 543.795 Srba, dakle 14,4 odsto tadašnjeg stanovništva. - Taj demografski manjak od oko 90.000 Srba može se pripisati i gubicima u ratu, a i teroru ustaškog režima. S druge strane, nakon 1945. godine izbegli Srbi su mogli da se vrate - kaže se u nedavnoj analizi "Jutarnjeg lista".
Tako ispada da je veći deo Srba stradao ratujući, a tek poneki u "teroru ustaškog režima". Monstruozni zločini u Jasenovcu i broj žrtava u najvećem logoru na teritoriji bivše Jugoslavije i 65 godina kasnije dele istoričare iz Srbije i Hrvatske.
Milan Koljanin iz Instituta za savremenu istoriju kaže za Press da je poređenje rezultata jugoslovenskih popisa iz 1931. i 1948. godine čista manipulacija.
- To je jako daleko od nauke i služi samo za dnevnopolitičku upotrebu - izričit je Koljanin.
- Jednostavno, postoje naučne, demografske metode za izračunavanje kretanja broja stanovništva, a tako postoje i procene koliko je Srba živelo na teritoriji današnje Hrvatske te 1941. godine i koliko bi ih bilo da nije bilo rata - kaže on.
Ovakva demografska istraživanja sprovedena su osamdesetih godina u SFRJ. Ako i izuzmemo procene da je u Jasenovcu ubijeno oko 700.000 Srba, većina ondašnjih istoričara se slaže da je čist demografski gubitak Srba bio 335.000 (Vladimir Žerjavić) ili 370.000 (Bogoljub Kočović). Čak i da su ove brojke konačne, to je vrlo daleko od 90.000 o kojima u svojoj matematici govori "Jutarnji list"!
Istoričar Koljanin upozorava da je i izjednačavanje Jasenovca i Srebrenice najgrublja relativizacija zločina nad Jevrejima, a posebno nad Srbima tokom NDH. On pobija i hrvatsku tezu da su Srbi koji su pobegli od ustaške kame tako lako mogli da se vrate u svoje domove.
- Pavelićev režim naselio je zaslužne ustaše u mnoga sela, posebno u zapadnom Sremu. Srbi nisu imali ni gde da se vrate, a potomci upravo tih ustaša bili su predvodnici novog talasa etničkog čišćenja devedesetih godina, jer su mnogi bili među viđenijim generalima - objašnjava Koljanin.
- I recept za to sistematsko uništenje i zatiranje svega srpskog bio je isti koji je primenjen u "Bljesku" i "Oluji": prvo bi pobili ljude, onda bi im opljačkali kuće, a potom zapalili - zaključuje Koljanin.
Savo Štrbac iz Dokumentacionog centra "Veritas" objašnjava da je zadovoljan što hrvatsko društvo najzad prolazi kroz "katarzu" i što se tamo najzad govori o zločinima protiv Srba - pa se čak iznose i teze o etničkom čišćenju, kao i mnogo ozbiljnije brojke o "Bljesku" i "Oluji" nego što je to dosad bio slučaj. Ali on kaže i da će popis koji je upravo završen označiti, po svemu sudeći, realizaciju Tuđmanove ideje s početka devedesetih.
- On je izjavio da će srpski problem u Hrvatskoj biti rešen tek kada Srba bude manje od tri odsto, a to je, prema našim informacijama, baš ono što će se dogoditi posle ovog popisa - navodi Štrbac.
- Tu procenu temeljimo na činjenici da se u Hrvatsku od 2002. do kraja 2009. vratilo 11.000 Srba, a da je otišlo 21.000. Taj egzodus i dalje traje, što se ne može zaključiti po medijskim napisima - zaključuje Štrbac.