Gradili crkvu, otkrili Rimljane
V. ĆIRIĆ


PIROT - Radnici jedne pirotske firme koja radi na rekonstrukciji crkve svetog Germana, u pirotskom selu Blato, tačnije u mestu poznatom kao Maglič, pronašli su neobičan kamen, na čijoj jednoj strani je isklesan konjanik!
Kamen se nalazio u temeljima crkve iz 15. veka, ali se ispostavilo da je ovde donet sa obližnjeg mesta Gravič, što upućuje na zaključak da je ovde svojevremeno bio rimski hram ili svetilište. Mr Predrag Pejić, arheolog pirotskog Muzeja „Ponišavlje“, koji ovdašnja nalazišta proučava tridesetak godina, objašnjava o čemu se zapravo radi.
- Ovo otkriće samo potvrđuje pretpostavku da je tu bila zapadna granica Trakije i Gornje Mezije u prvom i drugom veku naše ere. Takođe dokazuje
i da je ovaj kraj u vreme Rimljana imao daleko veći značaj nego što ga ima sada. To znači da je pirotski kraj tada bio u okviru Sereca, današnje Sofije. Reč je o bareljefu rađenom u kamenu, tačnije o predstavi tračkog konjanika-herosa u blagom kasu. Kamen je verovatno krasio pročelje nekog rimskog hrama, a po svom sadržaju, ostvarenje je, u stvari, kultna predstava. Tada se verovalo da je toliko pominjani konjanik svojevrsni posrednik između živih i mrtvih - kaže mr Pejić.
Inače, „heros“ je pronađen u dnu severozapadnog temelja crkve svetog Germana. Istorija ove crkve, čiju rekonstrukciju sa oko 25.000 evra donira jedna žena koja nipošto ne želi da joj se objavi identitet, takođe je zanimljiva.
Prema Pejićevim rečima, ona je podignuta u 15. veku, u vreme turske dominacije na Balkanu. Tračkog konjanika su tadašnji neimari jednostavno pronašli i upotrebili ga kao običan kamen, podesan za zidanje. Crkva je ondašnjem pravoslavnom življu bila hram između 100 i 200 godina.
Zatim je, najverovatnije, srušena, i za nju se nije znalo do prve polovine 20. veka. Tada je jedna žena iz Blata, na osnovu predskazanja - kako je svojevremeno sama rekla, na ovom mestu počela iskopavanja i otkrila temelje. U periodu između dva svetska rata iskopala je nekoliko metara. Posle Drugog svetskog rata je nastavila kopanje, otkrila kompletne temelje i od tada su meštani Blata počeli da razmišljaju o obnovi, koja je, uz pomoć pomenute donatorke, lokalne vlasti i meštana, započela pre dva dana, kada se otkriće i desilo. U blizini crkve i nekadašnjeg rimskog hrama nalazi se jako vrelo, što takođe upućuje na zaključak da je ovde zaista postojao hram.

Izvor: Novosti