Genitalni herpes

dr Đorđe Adanja, spec. urologije (Centar za mušku urologiju, Toronto, Kanada)

Bolesti koje se prenose seksualnim odnosom u stalnom su porastu od 1970. godine. Dok smo se ranije susretali uglavnom sa gonorejom (triper ili kapavac) i sifilisom, sada se mnogo češće susrećemo sa genitalnim herpesom (herpes genitalis).

To je bolest koja izaziva veliku zabrinutost, kako lekara tako i pacijenata, s obzirom na to da se neobično brzo širi seksualnim odnosom, kao i s obzirom na dužinu same bolesti, upornost u lečenju i povezanost sa rakom grlića materice.

Postoje dva tipa genitalnog herpesa: tip 1, često udružen s infekcijom usta, i tip 2. Većina pacijenata (oko 75% do 90% slučajeva) zaražena je tipom 2 genitalnog herpesa. Ova bolest se prenosi ili polnim ili oralno-genitalnim kontaktom.

Znaci i slika bolesti izraženiji su u prvoj epizodi bolesti nego kada se bolest ponovo javi. Takođe, simptomi su izraženiji kod žena nego kod muškaraca. Najčešće se bolest manifestuje kao otežano mokrenje, i to kod muškaraca u 44% slučajeva, a kod žena u 83%. Za ovu bolest tipične su i kožne promene u vidu grupe mehurića sa crvenom osnovom koje prate put nervnih vlakana; one se javljaju u 10% slučajeva kod muškaraca i 26% u žena.

Kod bolesnika koji su prvi put inficirani  mogu da se jave neurološke promene koje mogu da dovedu do nemogućnosti mokrenja. Opisani su čak i blagi oblici upale moždanih opni (meningitisa). Bolesnici mogu da se žale i na zatvor, opštu slabost i impotenciju. Kod osoba koje upražnjavaju analni seks i homoseksualaca može doći i do upale završnog dela creva.

Dijagnoza se postavlja u laboratoriji, uz kulturu brisa i pregled uzetog vaginalnog brisa  (papanikolau test). Metoda pokazuje pozitivan nalaz u 50-60% zaraženih. Izolacija virusa kulturom inače je najosetljivija tehnika i na rezultate se čeka oko pet dana. Mogu se određivati i antitela u krvi, za šta je potrebna vrlo dobro obučena laboratorija.

Kada je o lečenju reč, lek aciklovir je lek izbora. Naročito je efikasan u prvoj epizodi ove bolesti. Može da se daje u vidu tableta, u vidu masti, ili čak intravenski (kroz infuziju). Tablete od 200 miligrama, ako se uzimaju pet puta na dan 5-10 dana, mnogo su efikasnije nego aciklovir mast. Tablete aciklovira od 200 miligrama dva do pet puta na dan kao profilaksa – značajno smanjuju mogućnost ponovnog javljanja ove bolesti. Smatra se da se ovaj lek može uzimati do pet godina i da je u tom periodu vrlo efikasan i siguran. Osobe koje imaju čest recidiv (ponovno javljanje bolesti), tj. 6-8 ili više puta godišnje – treba da koriste tzv. supresionu terapiju sa famciklovir tabletama od 250 miligrama dva puta dnevno.

Pa ipak, najbolji način da se osoba sačuva od ove bolesti jeste preventiva, tj. redovna upotreba prezervativa.

Izvor: Krstarica