Bitka za Targul Frumoš

Napredovanje Crvene armije 1943. - 1944.
Vreme:   2. maj - 7. maj 1944.
Lokacija:   Istočna Rumunija
Rezultat:   Pobeda Osovine

Sukobljene strane
Nacistička Nemačka,
Rumunija   Sovjetski Savez
Zapovednici
Ferdinant Šerner   Ivan Konev

Bitka za Targul Frumoš (2. maj - 7. maj, 1944.), je vođena blizu Jašija, Rumunija između nemačkog Vermahta, i nemačkih saveznika, Rumuna na jednoj strani, i sovjetske Crvene armije sa druge strane. Bitka je počela kad su Sovjeti pokušali da zauzmu Jaši, u završnom stadijumu svoje prolećne ofanzive, kao deo napora da se osvoji istočna Rumunija.

Prema navodima Hasa fon Manteufela (Hasso von Manteuffel), jednog od dvojice nemačkih komandanata divizija, i Frida fon Zengera (Frido von Senger und Etterlin), nemačke snage su porazile veliku sovjetsku ofanzivu nanevši ozbiljne gubitke 2. ukrajinskom frontu. Bitka za Targul Frumoš je korišćena kao školski primer pri taktičkoj obuci u američkoj vojsci, kao i u drugim armijama, opisujući kako mobilna odbrana može da porazi oklopljeni napad. Postoje međutim sumnje u vezi navoda dvojice nemačkih oficira, koje se tiču neuključivanja rumunskih snaga u ove navode, i u vezi stvarnog odnosa snaga u borbi između jedne i druge strane.

Uvod

Tokom aprila 1944, serija napada Crvene armije u sektoru Jašija je bila usmerena ka osvajanju ovog strateški važnog sektora. Nemačko-rumunske snage su se uspešno branile tokom ovog meseca. Napad usmeren na Targul Frumoš je bio završni pokušaj Crvene armije da ostvari svoj cilj obezbedivši odskočnu dasku za ulaz u Rumuniju u letnjoj ofanzivi.

Bitka

Bitka za Targul Frumoš je bila serija bitaka tokom nekoliko dana, koje su oklopne snage nemačkog LVI oklopnog korpusa, posebno Grosdojčland divizija (Grossdeutschland Division), i 24. Pancer divizija, vodile sa 16. tenkovskim korpusom Crvene armije, koji je napadao sa severa.

Uprkos početnom uspehu sovjetskog napada, serija protivnapada je uspela da uništi isturene sovjetske jedinice, pre nego što su ove primenile adekvatne defanzivne manevre. Ove bitke su oslabile sovjetske tenkovske snage do to mere da nastavak napada u Rumuniji više nije bio moguć. Tokom tri dana borbi, nemački LVII Pancer korpus (uglavnom Grosdojčland i 24. Pancer divizija) i nemački L korpus su porazili sovjetske snage, i tvrdili da su uništili preko 350, od kojih je 24. Pancer divizija tvrdila da je uništila oko 100. [1]

Sovjetski izvori ne daju puno podataka o ovoj bici. Istoričar David Glanc je našao neke napomene o operacijama u Rumuniji u aprilu i maju 1944. Njegov glavni izvor je bila istorija sovjetske 2. tenkovske armije, gde se može naći direktno pominjanje bitke. Tu se navodi da je krajem marta 1944, tenkovska armija prebačena u sektor 27. armije, sa misijom
“napadanja u pravcu Fokuri i Podul Iloei. Zatim je armija imala da izvrši udar u pravcu grada Jašija, i da ga obezbedi”

U opisu narednih operacija tenkovske armije se kaže da je napala zajedno sa 35. streljačkim korpusom 27. armije. Takođe se tvrdi da je 3. tenkovski korpus stigao do Targul Frumoša, ali su ga odbacili nemački protivudari. 16. tenkovski korpus koji su identifikovali nemački oficiri izgleda da se ne pominje u ovom navodu.[2]

Uprkos nemačkim tvrdnjama da je sovjetski napad predstavljao punosnažnu ofanzivu, sada izgleda kao da je bitka za Targul Frumoš bila operacija relativno niskih razmera u kontekstu borbi vođenih 1944. na Istočnom frontu, iako bi Sovjete pobeda stavila u mnogo bolji položaj za eventualni napad na Rumuniju. [3]

Posledice

Na kraju bitke za Targul Frumoš, linija fronta se stabilizovala u položaju iz koga će Crvena armija krajem avgusta 1944. započeti operaciju Jaši-Kišinjev.

Formacije koje su učestvovale u bici

Sovjetski Savez
2. Ukrajinski front
27. armija
35. streljački korpus
89. gardijska streljačka divizija
180. streljačka divizija
2. tenkovska armija
3. tenkovski korpus
16. tenkovski korpus (nepotvrđeno)

Nemačka
Armijska grupa Južna Ukrajina
8. armija
24. Pancer divizija (armijska rezerva)
LVI Pancerkorps
Grosdojčland divizija
46. pešadijska divizija
borbena grupa 3. SS divizije Totenkopf
L armijski korpus

Rumunija
18. planinska divizija
1. gardijska divizija
1. vazduhoplovni korpus
5. bombaška grupa
8. jurišna grupa (na nemakim Hs 129 avionima)
9. lovačka grupa

Napomene
^ Tokom bitke, Haso fon Manteufel, komandir Grosdojčland divizije, je prvi put naišao na nove sovjetske Staljin tenkove: "Kod Targul Frumoša sam prvi put susreo Staljin tenkove. Šokantno je bilo da, iako su moji Tigrovi počeli da ih pogađaju sa 3.000 metara, naše granate su se odbijale, i nisu probijale sve dok se nismo približili na pola te razdaljine. Ali uspeo sam da kontriram ruskoj nadmoći manevrom i mobilnošću, koristeći na najbolji način kopnenu podršku."
^ Glantz, D. Slaughterhouse
^ Glantz, D. Slaughterhouse; Istoričari su stoga ostali u nedoumici da li je sovjetska ofanziva bila glavni pokušaj proboja u Rumuniju, ili samo lokalni napad kako bi se poboljšao sovjetski operacioni položaj i prilike za obnovljenu ofanzivu u budućnosti. Nemci smatraju da je ono prvo. Ovaj autor smatra da je drugo, i da je povezano sa planiranjem obmane za buduće operacije u Belorusiji (kako bi se popravilo buduće prisustvo 2. tenkovske armije u Rumuniji, dok je na kratko premeštena drugde). Samo novo obelodanjivanje sovjetske arhivske građe će razrešiti ovu dugotrajnu debatu.

Izvor: Wikipedia