Mesto na kome Zemlja
ne može da sakrije tajne
Sposobnost da se pravi razlika između zemljotresa i nuklearne eksplozije omogućila je zaključivanje Sporazuma o zabrani nuklearnih proba

NJUJORK - Nedaleko od Njujorka, u šumovitom predelu koji gleda na reku Hadson, nalazi se Zemaljska opservatorija "Lamont Doerti", u sastavu univerziteta Kolumbija. U njoj trenutno više od 200 istraživača pokušavaju da otkriju svekolike tajne prirode koja nas okružuje.

Od proučavanja zemljotresa i vulkana do praćenja globalnih klimatskih promena, naučnici u opservatoriji "Lamont Doerti" prate planetu Zemlju od njenog nastanka u najvećim dubinama svemira do zbivanja na svakom kontinentu i u svakom okeanu i moru.
   

Saradnik opservatorije Majkl Stadinger na Antarktiku

Delovanje te institucije, koja se ubraja u vodeće u svetu kad je reč o proučavanju naše planete je dalekosežan. Na primer, jedan tim naučnika iz te opservatorije je prvi razvio savremene instrumente koji mogu pouzdano da naprave razliku između nuklearnih eksplozija i prirodnih zemljotresa. Direktor opservatorije Majkl Pardi kaže da je to otkriće promenilo odnos između SAD i bivšeg Sovjetskog Saveza.

- To je bila ključna prekretnica jer je tokom "hladnog rata" Sovjetski Savez za obavljanje nuklearnih proba koristio trusna područja sklona zemljotresima. Sposobnost da se pravi razlika između zemljotresa i nuklearne eksplozije zapravo je omogućila zaključivanje Sporazuma o zabrani nuklearnih proba, jer je verifikacija postala moguća, pa je to znatno doprinelo stabilnosti modernog sveta - ističe Pardi.

Dva naučnika u toj opservatoriji razvila su prvi kompjuterski model za predviđanje atmosferske pojave zvane "El Ninjo", koja predstavlja ciklično zagrevanje mora duž zapadne obale Južne Amerike. Taj tradicionalno nepredvidivi trend zagrevanja može da izazove znatne globalne promene klime.

Početkom ove godine naučnici su uspeli da izrade mapu delovanja "El Ninja" u proteklih 150 godina. Majk Pardi kaže da je ovaj važan kompjuterski model omogućio naučnicima da uspešno predviđaju klimatske promene.

Naučnici u opservatoriji ne sede samo za svojim kompjuterima. Oni obilaze planetu u potrazi za odgovorima na prirodne zemaljske misterije. Doktor Robin Bel kaže da joj je trogodišnji rad na Antarktiku pomogao da razume kako su se u praistoriji kontinenti razdvojili, i kako je istopljeni vulkanski materijal postao novo dno okeana. Ona je provela hiljade sati u malom avionu opremljenom specijalnim radarom da bi, na svoje veliko iznenađenje, ispod više od tri kilometra debelog sloja leda, otkrila vulkane i jezera.

Opservatorija poseduje 73 metra dugačak istraživački brod "Moris Juing" koji nosi ime po čuvenom istraživaču zemljotresa. Juing je pre pola veka bio jedan od osnivača opservatorije. Taj brod omogućava istraživačima da sakupljaju uzorke iz svih okeana i mora radi proučavanja morskih struja, saliniteta ili života pod morem. On takođe može sonarom da snima reljef okeanskog dna.

Opservatorija "Lemont Doerti" rukovodi velikim ekspedicijama za istraživanja okeanskog dna a pod njenom kontrolom je i nekoliko seizmičkih mreža na istočnoj obali SAD kao i u udaljenim oblastima širom sveta.
Fonet