Amazonke

Amazonke (grč. Αμαζόνες) su u grčkoj mitlogiji pripadnice drevnog naroda žena ratnika. Herodot smešta njihovu postojbinu u region koji se graniči za zemljama koje su naseljavali Skiti i Sarmati. Pretpostavke zasnovane na arheološkim dokazima da su možda neke sarmatske žene učestvovale u nekim bitkama navele su naučnike da dođu do zaključka da je grčki mit o Amazonkama najverovatnije bio inspirisan stvarnim ženama ratnicima[1].

Etimologija imena
 
Amazonka se priprema za borbu, Pjer Judžin Emil Eber, Nacionalna galerija umetnosti, Vašington, SAD

Reč je verovatno proizašla od iranskog etnonima /*ha-mazan-/ čije je prvobitno značenje bilo "ratnici". Veznik je verovatno glosa Hezihija iz Aleksandrije ἁμαζακάραν· πολεμεῖν. Πέρσαι (hamazakaran — voditi rat (persijski), sa indoiranskim korenom kar- — "voditi" koji se takođe pojavljuje u reči karma).

Grčku varijantu ovog imena je narodna etimologija povezivala sa prefiksom a- (privatno) + mazos, što znači "bez dojke", što se opet odnosilo na tradicionalno verovanje da su Amazonke sekle ili spaljivale desnu dojku kako bi mogle da koriste luk sa više slobode i da odapinju strele bez fizičkih ograničenja ni obstrukcije. Međutim, u umetničkim delima nema svedočanstva o ovoj praksi, to jest, svuda su Amazonke prikazane sa obe dojke iako je desna vrlo često pokrivena. Druge predložene derivacije su: a- (intenzivno) + mazos, što znači "pune grudi"; a- + maso, što znači "ne dira (muškarce)"; maza, kavkaska reč koja znači "mesec" i koja ukazuje na vezu sa obožavanjem mesečeve boginje, možda neke vrste azijske Artemide. Prema Džonu Kolarusu[2], čerkeška reč a-maz(ə)-áh-na, izgovorena sa naglaskom na poslednjem slogu, znači "majka šume", ali se takođe može tumačiti i kao "majka meseca"[3].

Amazonke u grčkoj mitologiji

Prema narodnom verovanju, Amazonke su živele u oblasti Pont kraj Crnog mora, gde su osnovale kraljevstvo pod vođstvom kraljice po imenu Hipolita ("ona koja pušta svoje konje na slobodu"). Prema verovanju, osnovale su mnoge gradove, između ostalih Smirnu, Efes, Sinop i Pafos. Prema Eshilu, u davnoj prošlosti živele su u zemlji Skita, pored Azovskog mora, ali su se kasnije preselile u Temiskru, na reku Termodon (danas reka Terma u severnoj Turskoj). Herodot ih je nazivao Androktonama — ubicama muškraca — i tvrdio je da su se na skitskom jeziku zvale Oiorpate i da je to skitsko ime imalo isto značenje. Prema nekim verzijama narodnih verovanja, muškarcima nije bilo dozvoljeno da borave i da imaju seksualne odnose u zemlji Amazonki, ali jednom godišnje, u cilju održanja vrste, Amazonke su posećivale Gargareance, susedno pleme sastavljeno samo od muškaraca. Muška deca koja bi se rodila nakon tog susreta bila su ili ubijana, ili slana njihovim očevima ili napuštena u divljini na milost i nemilost divljim zverima, a ženska deca su se zadržavala, te su in njihove majke učile kako da obrađuju zemlju, love i ratuju (Strabon, XI str. 503).

U Ilijadi, Homer ih spominje pod imenom Antianeira ("one koje se bore kao muškarci")

Amazonke se takođe pojavljuju u epizodi sa Argonautima, koji su nabasali na ostrvo Lemnos na svom putu ka zemlji Kolhidi. Argonauti su na ostrvu našli samo žene, kojima je vladala kraljica Hipsipila. Ostvu su dali ime Ginaikokratumena, što znači "vladavina žena". Apolonije s Rodosa piše da su žene Jasona i njegove saborce dočekale s pričom o tome kako je u prošlosti ostvo bilo napadnuto i kako su u borbi svi muškarci izginuli. Amazonke su zatim ponudile Argonautima da zauzmu mesta njihovih poginulih muževa, međutim, Argonauti su odbili ponudu i nastavili svojim putem, ne znajući da su u stvari muškarci ostrva poginuli od ruke sopstvenih supruga.

Amazonke se takođe pojavljuju u grčkoj umetnosti drevnog perioda vezane za nekoliko grčkih legendi. U Ilijadi se pominje da su Amazonke napale Likiju, ali su bile pobeđene. Pobedio ih je Belerofont koga je u taj rat poslao Jobat, kralj Likije, u nadi da će u tom boju izgubiti život (Ilijada, VI str. 186.) Ilijada pominje grob kraljice libijskih Amazonki, Mirine, koja je, prema Diodoru[4], povela svoje Amazonke u rat protiv Libije i Gorgona.

Izvor: Wikipedia

Šta još kaže Herodot, kako postupaju sa ratnim zarobljenicima? Jel ih muče seksualni iscrpljivanjem ili ...