Malo je gradova koji pamte hiljadugodišnju istoriju civilizacije kao što je na svakoj svojoj stopi zapisala Aleksandrija, carica Mediterana. Grad je oko 332. godine pre naše ere osnovao Aleksandar Veliki, tražeći buduću prestonicu sveta. Aleksandrija je ispunjavala sve uslove: žitnica u zagrljaju široke delte Nila, bogata pijaćom vodom jezera Marijut i središnja luka Sredozemnog mora, na putu između zapadne Evrope i Azije.

Tako je po uzoru na antičke gradove, prema projektima Dinokrata s Rodosa, glavnog Aleksandrovog arhitekte, počela da niče nova metropola nasuprot starom egipatskom naselju Rakotis. Nekoliko meseci posle osnivanja grada kome je podario svoje ime, osvajački pohodi odveli su Aleksandra dalje na istok, a grad je nastavio da se razvija i raste, ali njegov centar bio je Kapija sunca, kroz koju se glavna ulica (Konopus-Abukir) uokvirena mermernim kolonadama pružala pravcem istok-zapad. Pod ovim temeljima, prema pojedinim zapisima, u sarkofagu obavijenom zlatom, pokopano je i telo znamenitog osnivača. Ima i drugih pretpostavki o tome gde počiva legendarni vojskovođa, ali je nesporno da je posle smrti dopremljen u grad koji je nosio njegovo ime, ne videvši nijedno zdanje u mestu koje je zavoleo na prvi pogled i namenio mu ulogu centra sveta kojim će da vlada.

I danas Aleksandrija osvaja na prvi pogled. Ako bismo je opisivali bojama, onda bi to bile modroplava i bela. Prva od sjedinjenih mora i neba, a druga od lepote zdanja izgrađenih duž morske obale. Ali, samo što putnika zapljusnu lepota grada i otmena patina koju nosi, osetiće i neobičan strah od kratkoće vremena koji je neprijatelj svakog turiste u Aleksandriji. Ubrzo postaje jasno da bi za detaljan obilazak trebalo da se izdvoji mnogo vremena. Ipak, odnekuda mora da se pođe, a jedna od prvih asocijacija na ovaj grad jeste čuvena Aleksandrijska biblioteka, nastala u okviru Velikog muzeja, čiji je osnivač grčki filozof Demetrius Falerus. Vremenom je muzej prevazišao svoje antičke uzore i prerastao u istraživački institut i univerzitet u čijem okrilju su bile laboratorije, opservatorija, kabineti, zoološki vrt i biblioteka. Ovde su stvarali ondašnji istraživači i naučnici, naročito oni koji su izučavali matematiku, astronomiju, mehaniku i medicinu. Na osnovu posmatranja rasporeda zvezda i merenja Sunčeve senke u Aleksandriji i Asuanu još tada je otkriveno da je Zemlja okrugla. Izračunat je i njen obim s odstupanjem od 180 km.

Knjige su u biblioteku pristizale iz celog sveta, i to, između ostalog, i obavezom da ih posade svih brodova koje pristaju u Alksandriju daju na prepisivanje. Tako je u prvom veku pre Hrista biblioteka imala oko 550.000 rukopisa s izuzetno preciznom katalogizacijom. U ovom hramu nauke nastali su i projekti čuvenog svetionika, jednog od sedam svetskih čuda antičkog sveta, podignutog na ostrvu Faros 279. godine p.n.e. Kasnije je ovo ostrvo nasipom pod imenom Heptastadion povezano s Aleksandrijom. Od svih antičkih čuda svetionik je, pored svoje veličine, originalnosti i savršenstva, imao i praktičnu namenu, jer je brodovima obezbeđivao uplovljavanje u aleksandrijsku luku. Bio je viši od 110 metara, a visinom ga je tek u 19. veku nadmašila Ajfelova kula.


Izvor: Krstarica

U Aleksandriji, desetak kilometara od centra grada, na oko 50 hektara nalaze se Vrtovi montaze, mondensko letovalište ukrašeno gotovo nestvarnim parkovima i plažama. U njemu su dve impozantne palate - Al Salmalek, građena u austrijskom stilu (dostupna samo onima s dubljim džepom), i Haramlek, prepoznatljivog tursko-fjorentinskog stila. Tu je i, sav u belom, čuveni hotel "Palestina" (gde često zasedaju članice Arapske lige), aerodrom za manje avione i lovište. U Vrtovima montaze živeli su egipatski kraljevi, sve do poslednjeg, Faruka, koji je abdicirao 1952. godine, a potom su bili letnja rezidencija egipatskih predsednika. Nažalost, od čitavog ovog kompleksa turisti mogu da vide samo manji deo.

Sa oko pet miliona stanovnika Aleksandrija je danas živ grad, ispresecan širokim bulevarima, u kome su smeštena mnogobrojna predstavništva, konzulati i hoteli. Grad je uokviren avenijom dugom 22 km i dvema lukama u koje uplovljavaju brodovi iz celog sveta. Kosmopolitski grad u kome se susreću najrazličitiji jezici, religije, običaji, staro i novo nasleđe, grčko i rimsko, arapsko i faraonsko. U Aleksandriji se smenjuju ukrašeni fijakeri i najmoderniji automobili, stare zanatske radnje i ekskluzivni butici, tezge s domaćim specijalitetima i savremeni restorani brze hrane. Grad Aleksandra Velikog godišnje poseti više od 2,5 miliona turista, a mnogobrojnim posetiocima vodiči preporučuju da posete katakombe s vestibulima i grobnicama, ostatke rimskog amfiteatra, Pompejev stub, hrišćanske crkve i sinagogu, kao i Grčko-rimski muzej. Oku ne mogu da promaknu ni prelepe džamije, među kojima se izdvaja Mursi Abu el Abas, građena 1757. godine od belog mermera.

Mnogobrojni su oni koji joj pripisuju epitet najlepše na Mediteranu. Njen najznačajniji ukras je kamenorez koji podseća na andaluzijsku čipku. Zaljubljeni neće da propuste priliku da posete most San Đovani, koji je sagradio italijanski hotelijer Đovani Ferluči da bi izbegao rušenje svog starog hotela prilikom uređenja glavnog priobalnog bulevara. S obzirom na to da je ovaj grad postao omiljeno letovalište i Egipćana i stranaca, tokom sezone, koja traje od maja do oktobra, turisti mogu da se zanimaju i ronjenjem. I dok u letovalištima na obalama Crvenog mora mogu da se dive koralima i raznobojnim ribama, ronioci uz obale Aleksandrije mogu da pronađu ostatke brodova iz različitih istorijskih razdoblja, a ponekad i amfore, vredne statue ili kovčege s blagom. Ipak, najveće blago jeste sama Aleksandrija, svedok istorije, prefinjena "vladarka" Mediterana i svojevrsna prestonica.


Izvor: Krstarica