Administracija okruga
Načelnici koji ničemu ne služe
Autor: Branislav Krivokapić | Foto:N.P. | 15.03.2009. - 00:02


Juna 2008, kada je izabran za narodnog poslanika G17 plus, Branislav Mitrović podneo je ostavku na mesto načelnika Zlatiborskog okruga. Iako Vlada Srbije do danas nije imenovala Mitrovićevog naslednika, malo ko je od oko 340.000 žitelja okruga primetio da živi bez načelnika.

Zakonom o teritorijalnoj organizaciji i lokalnoj samoupravi Srbija je podeljena na 29 okruga. Za rad uprava okruga budžetom za 2009. određena je suma od 409,6 miliona dinara ili 4,3 miliona evra, od čega će na plate načelnika i službenika okružnih uprava biti potrošeno 195,26 miliona dinara ili nešto više od dva miliona evra. Za tačan broj zaposlenih u upravama okruga obratili smo se Službi za upravljanje kadrovima Republike Srbije, koja nam je saopštila da ćemo odgovor dobiti u zakonskom roku od 15 dana. Zato smo morali sami da računamo.
Ako je u upravi Zlatiborskog okruga zaposleno 28 ljudi, može se pretpostaviti da uprave svih okruga imaju između 500 i 700 zaposlenih. U ovu cifru nisu uračunati zaposleni u raznim inspekcijama čiji rad koordinira okružna administracija, ali se njihove plate i materijalni troškovi finansiraju iz drugih stavki budžeta, a ne iz novca predviđenog za rad okružnih uprava.
Rad zaposlenih u upravama okruga definisan je Zakonom o državnim službenicima kojim je, na primer, propisano da načelnici okruga, za razliku od predsednika opština i gradonačelnika, ne mogu istovremeno biti i narodni poslanici.
Stručna služba upravnog okruga sastoji se od prijemne kancelarije, pisarnice, računovodstva, daktilobiroa, kao i zaposlenih koji obavljaju opšte i pravne poslove. Radom stručnih službi rukovodi načelnik okruga koji za svoj rad odgovara ministru nadležnom za poslove uprave i Vladi.
U pokušaju da demistifikujemo funkciju načelnika okruga, koja važi za jednu od lagodnijih i ne mnogo uticajnih državnih funkcija idealnih za udomljavanje partijskih kadrova iz tzv. drugog ešalona, obratili smo se resornom Ministarstvu za državnu upravu i lokalnu samoupravu. Nažalost, ministar Milan Marković je bio prezauzet upravo radom na programu racionalizacije zaposlenih u lokalnoj samoupravi, a ostali potencijalni sagovornici bili su na terenu, tako da odgovor nismo dobili.
Ništa bolje sreće nismo bili ni prilikom telefonskog pozivanja okružnih uprava. Iz više od 15 pokušaja nismo uspeli da se čujemo ni sa jednim načelnikom. Svi su bili na sastancima, terenu, službenom putu. Uporno pokušavajući da saznamo o kakvim se to obavezama radi, čuli smo ključnu rečenicu.
– Načelnik je otišao po mišljenje – rekla nam je službenica uprave jednog okruga.
Iako je ministar Milan Marković izjavio da je višak od 8.000 zaposlenih u lokalnoj samoupravi „posledica čestih promena stranaka na vlasti i zapošljavanja partijskih ljudi“ i da se „tome mora stati na put“, stvarnost je potpuno drugačija. Po zakonu, načelnici okruga se biraju na pet godina, ali niko od njih ne dočeka kraj mandata. I aktuelna vlast, kao što su to činile sve prethodne, postavljenje čelnika okruga iskoristila je za namirenje apetita unutar vladajuće koalicije. U trenutnoj podeli karata dominira DS, a u poslednjim promenama najviše su stradali DSS-ovci – njih šestoro je „dobrovoljno“ napustilo funkcije načelnika okruga. Tako se glumac Saša Torlaković (DSS), bivši načelnik Zapadnobačkog okruga, vratio u Somborsko narodno pozorište, a psihijatar Mihailo Jagodić (DSS) napustio je mesto načelnika Zaječarskog okruga i posvetio se privatnoj praksi.
A novopostavljeni načelnici u većini potvrđuju da kadrovski ringišpil i u lokalu ne prestaje da se vrte. Tako je novi načelnik Nišavskog okruga dr Aleksandar Cvetković, nekada predsednik opštine i savezni poslanik, a donedavno direktor Doma zdravlja u Doljevcu. U Podunavskom okrugu novi načelnik je Momir Radojković (DS), donedavno načelnik Odeljenja za privredu opštine Smederevo, a zamenik gradonačelnika Šapca Sretomir Vešić (DS) postao je načelnik Mačvanskog okruga.
Da je priča o modernom konceptu regionalizacije Srbije, kao jednoj od ulaznica na putu ka EU, samo mrtvo slovo na papiru, potvrđuje i rad Saveta okruga koji, uz načelnika, čine predsednici svih opština sa teritorije okruga. Kako su oni po pravilu iz različitih stranaka, dogovaranje je krajnje otežano, a nisu retki primeri da načelnik okruga za svog mandata nikada ne poseti opštinu u kojoj je na vlasti njegovoj opciji konfrontirana politička grupacija.
I konačno, činjenica da je Zlatiborski okrug, u čijem su sastavu devet opština i grad Užice, već sedam meseci bez načelnika, pokazuje da čak i resorno ministarstvo tu funkciju doživljava kao neozbiljnu ili kao nepotrebnu. Makar bili totalni anonimusi, važno je samo da načelnici okruga budu izabrani po partijskom ključu. Otuda i ne čudi što je najpoznatija među njima, načelnica Južnobačkog okruga Darija Šajin, javnosti zapala za oko ne po uspešnim projektima po kojima joj može zavideti većina načelnika okruga, već po tome što je prva osoba u Srbiji osuđena zbog mobinga.

Kosovskim okruzima najviše para
Za rad uprava pet okruga sa teritorije KiM – Kosovskog, Pećkog, Prizrenskog, Kosovskomitrovačkog i Kosovskopomoravskog – budžetom je predviđen 51 milion dinara ili nešto više od pola miliona evra. Uprave ovih okruga u kojima živi oko 120.000 Srba za svoj rad dobiće tri puta više novca od, na primer, Južnobačkog okruga u kom živi 550.000 građana, a pet puta više od Mačvanskog okruga u kom živi 340.000 ljudi.

Plata načelnika oko 100.000 dinara
Po zakonu, načelnici okruga moraju imati visoku stručnu spremu i najmanje devet godina radnog iskustva u struci. Kada je reč o zaradi, svrstani su u petu platnu grupu sa koeficijentom 5,62. Kako osnovica trenutno iznosi 16.049 dinara, to znači da načelnici okruga, zavisno od godina radnog staža, zarađuju u proseku oko 100.000 dinara.

Izvor: Blic